عَلَم یکی از وسیله های نمادین به کار رفته در آیین سوگواری عاشورا در میان شیعیان است، معمولاً در پیشاپیش صف سوگواران حرکت داده می شود. البته علم ها در آغاز بخشی از لوازم جنگ به شمار می رفتند، ولی از هنگامی که به تشریفات عزاداری راه پیدا کردند، تغییراتی در آن ها به وجود آمد و به این شکل که امروزه ما شاهدش هستیم درآمد. علم های قدیمی تر معمولا پایه ای دارند که واژه های دینی بر روی آن نگاشته شده است و دو اژدها با دهان باز از آن محافظت می کنند. در علم ها حد فاصل زبانه ها را با اشیا فلزی که به شکل کبوتر، طاووس، لاله، گنبد، بارگاه و... ساخته شده بود، پر می کردند. بزرگترین علم ها متعلق به تکیه هاست.
قدیمی ترین علم های ایرانی در موزه توپکاپی استانبول نگهداری می شود. احتمالا این علم ها نمونه ای از علامت و نشان قبایل مختلف ایرانی است که در عصر حکومت ترکمن های آق قویونلو و قره قویونلو وجود داشته و دسته های سیاسی و مذهبی از آن ها استفاده می کرده اند. برخی از این علم ها از غنایم جنگی است و پس از تصرف شهر تبریز توسط سپاهیان عثمانی، شاه سلیم آن ها را به استانبول منتقل کرد که پس از رواج تشیع در زمان شاه اسماعیل مورد استفاده ی دسته ها قرار می گرفت.
این اثر اباتوجه به یکی از کبوترهای میان زبانه علمی ایرانی ساخته شده است که هم اکنون آن علم در موزه توپکاپی استانبول نگهداری می شود.
این کبوتر زیبا توسط گروه هنری دستان از جنس سفال در پخت 850 درجه و لعاب فیروزه ای در پخت 950 درجه ساخته شده است.

نویسنده: شادی شعبانی