یکی از اصیل ترین نمادهای قدرت در ایران باستان ریتون یا جام های زرین است که به شکل حیوانات مختلف ساخته می‌شدند. هر حیوان نمادی از یک مفهوم بوده و پیشینیان معتقد بودند زمانی که فردی از این ریتون‌ها چیزی می‌نوشد، احساس قدرت حیوان بر او وارد شده و باعث چیرگی و بزرگی او می‌گردد.
هنر عصر هخامنشی سرشار از تناسب و توازن اشکال و همچنین نماد گرایی بوده و ریتون های زیادی کشف شده که متعلق به این دوره است. یکی از ریتون های دوره هخامنشی ریتون شیربالدار است. شیر یکی از جانورانی بوده که در فرهنگ¬ها و تمدن های باستانی جنبه ای نمادین و جایگاه ویژه ای داشته و برای دست‌یابی به مفاهیم دیگر از ترکیب این نماد با عناصر نمادین دیگر از جمله بال مبادرت می ورزیدند.
شیر در نقوش ایرانی نماد قدرت و پادشاهی اصیل و نیز نماد میترا، خورشید، آتش و گرما است. همچنین شیرمرکب، الهه ی زمین و در نقوش هخامنشی به عنوان نماد خیر و شر آشکار شده است.
ریتون شیر بالدارمنسوب به همدان است و هم اکنون در موزه ایران باستان نگه داری می شود، این جام زرین از دو بخش جامی قیف مانند و بدنه شیر بالدار تشکیل شده‌است. جام با شیارهای افقی و گل لوتوس و نخل و پیچکی تزئین شده که در جلوی بدنه به یک شیر بالدار متصل می‌شوند. شیر به صورت نشسته با دست‌های به جلو و بال‌های شیارداری در دو طرف ساخته شده‌است. دهن شیر باز و دندان‌ها و زبان آن قابل مشاهده است. پنجه‌های شیر به سمت جلو قرار دارد. بال ها تو خالی و از دو ورقه زرین به هم لحیم‌ شده، ساخته شده‌اند، بال‌ها دارای دو ردیف پرهای ریز ظریف و سه ردیف پرهای بلند هلالی هستند. در دهان باز شده شیر، زبان نصب شده و در پشت آن سوراخ آبریز وجود دارد که دیده نمی‌شود.
این جام زیبا و ارزشمند توسط گروه هنری دستان از جنس سفال در پخت 850 درجه و لعاب فیروزه ای در پخت 950 درجه بازسازی شده.
اگر به ریتون های باستانی علاقمند هستید از اینجا می توانید مابقی ریتون ها که توسط گروه هنری دستان بازآفرینی شده است را مشاهده کنید.

نویسنده:شادی شعبانی